Motoryzacja

Motoryzacja to całokształt zagadnień związanych z użytkowaniem pojazdów zaopatrzonych w silniki służące do ich napędu. Potocznie przez motoryzację rozumie się motoryzację samochodową, związaną z zastosowaniem samochodów osobowych i ciężarowych, autobusów, ciągników, motocykli, motorowerów i skuterów. Eksploatacja tych pojazdów wymaga odpowiedniego rozmieszczenia warsztatów oraz stacji benzynowych. Podstawowym problemem motoryzacji jest zapewnienie bezpieczeństwa ruchu drogowego (zasady ruchu na drogach, dbanie o sprawność techniczną pojazdu, oznakowanie dróg itp.) Motoryzacja ma duże znaczenie gospodarcze (transport) i inne. Rozwój motoryzacji przyczynił się do znaczących zmian funkcjonowania transportu drogowego i powstania społeczeństwa mobilnego.

Historia motoryzacji


* 1764r. - pierwszy pojazd napędzany silnikiem dwucylindrowym parowym przeznaczony do ciągnięcia przedmiotów
* 1802r. - pierwsza lokomotywa drogowa
* 1827r. - pierwszy pojazd parowy do komunikacji pasażerskiej
* 1884r. - został zbudowany pierwszy pojazd benzynowy

Początki motoryzacji sięgają okresu sprzed I wojny światowej. W Warszawa w przededniu wybuchu wojny było zarejestrowanych 400 samochodów. Między poszczególnymi zaborami wyraźne były różnice w jakości dróg, jak i w zasadach ruchu drogowego (przykładowo w Austro-Węgrzech obowiązywał ruch lewostronny).

W okresie międzywojennym liczba automobilów w Polsce wzrosła do ponad 40 000, co jednak nadal stawiało Polskę na dalekiej pozycji pod względem ilości samochodów (należy pamiętać, że wówczas około 70% wszystkich samochodów na świecie znajdowało się w USA). Na przeszkodzie rozwojowi motoryzacji stała bardzo słaba jakość ówczesnych dróg, jak też mała zamożność społeczeństwa. Zaczęła się rozwijać komunikacja autobusowa, jednak kryzys gospodarczy w latach 1929-1935 spowodował pewien regres w motoryzacji, przykładem tego zjawiska może być liczba taksówek, która przed wybuchem II wojny światowej nie zdołała przekroczyć stanu z roku 1929.

W drugiej połowie lat dwudziestych wprowadzono w Warszawie sygnalizację świetlną, a w pewnym momencie liczba aut w stolicy osiągnęła liczbę 3500.

Nowe technologie w motoryzacji

Dla wykorzystania maksymalnej siły hamowania wielu producentów samochodów wprowadziło w swoich samochodach system wspomagania nagłego hamowania. Układ ten jak dowodzą badania pomaga w uniknięciu wielu wypadków drogowych utrzymując maksymalne ciśnienia hamowania na całej drodze przez jaką samochód jest zatrzymywany.
Przeprowadzone badania dowiodły, że wielu kierowców pojazdów nie potrafi w pełni wykorzystać całkowitych możliwości układu hamulcowego. Najefektywniejsze działanie układu hamulcowego uzyskuje się przy maksymalnym ciśnieniu hamowania. W samochodach wyposażonych w układ ABS oznacza to, że układ ten powinien być uruchomiony regulując ciśnienie hamowania na poszczególnych kołach pojazdu.

Na czym polegają błędy kierowców? W chwili niebezpieczeństwa wciskają oni pedał hamulca dość szybko jednak ze zbyt małą siłą lub też po po mocnym hamowaniu zwalniają pedał hamulca zmniejszając przez to siłę hamowania. Wprowadzenie systemu wspomagania nagłego hamowania pozwala na utrzymanie maksymalnej siły hamowania w chwili wykrycia niebezpieczeństwa. Przeprowadzone badania dowiodły, ze układ ten pozwala na skrócenie drogi hamowania przy prędkości 100 km/h o 7 m przy drodze hamowania o długości 40 m. Przeprowadzone testy wykazały, że przy braku tego układu do wypadku dochodziło w 86 % przypadków. Natomiast w samochodach wyposażonych w taki układ do wypadku dochodziło jedynie w 16 % przypadków.
W chwili wykrycia przez system nagłego hamowania, czyli w chwili szybkiego naciśnięcie pedału hamulca w układzie hamulcowym wytworzone zostaje maksymalne ciśnienie hamowania. W praktyce przewyższające ciśnienie jakie wytworzył kierowca naciskając na pedał hamulca. Pozwala to na wykorzystanie całej mocy hamulców oraz wcześniejsze zadziałanie układu ABS. Ciśnienie to zostaje utrzymane w układzie hamulcowym do chwili aż nastąpi całkowite puszczenie pedału hamulca. W układzie tym przez sprzężenie z układem ABS nie występuje ryzyko zablokowania kół, dzięki czemu układ umożliwia nam również płynne ominięcie przeszkody zapobiegając wpadnięciu samochodu w poślizg. Często w momencie nagłego hamowania włączane są również światła awaryjne co pozwala na ostrzeżenie kierowców jadących za nami i niebezpieczeństwie na drodze.
Wyposażenie samochodów w układ wspomagania nagłego hamowania pozwala znacznie skrócić drogę hamowania, jak również uniknąć znacznej części wypadków drogowych. Omawiany system wielu producentów samochodów stosuje seryjnie w swoich samochodach które wyposażone są w układ ABS.


Postępujące zanieczyszczenie środowiska powoduje, że naukowcy i konstruktorzy wciąż pracują nad wynalezieniem coraz czystszych źródeł napędu samochodów. Zmniejszenie uciążliwości dla środowiska tradycyjnych silników benzynowych przestaje jednak wystarczać. Mniejszą uciążliwość samochodów rekompensuje niestety wzrastająca liczba pojazdów. Wszystko to powoduje, że poszukujemy źródeł energii mechanicznej jeszcze bardziej czystych (a może nawet zupełnie czystych). Jedną z bardziej obiecujących technologii jest zastosowanie do napędu samochodów wodoru.

Bardzo często zdarza się, że technologie zastrzeżone dotychczas dla zastosowań wojskowych trafiają do powszechnego użytku. Tak dzieje się właśnie z technologią HUD (Head-up Display), która dotychczas służyła głównie pilotom myśliwców wyświetlając na szybie przed ich oczami wszelkie dane dotyczące lotu tak, aby nie odrywać ich od śledzenia tego co dzieje się poza samolotem. Dość oczywisty jest powód zastosowania tej technologii w samochodach – zwiększenie bezpieczeństwa. Także jasne jest co powodowało, że dotychczas tego rozwiązania nie ma w powszechnym użytku - tym czymś jest (była) cena.